سلامت دستگاه حاکمه جبران کننده ی خطاهای متن جامعه/فساد دستگاه حاکمه از بین برنده ی صلاح متن جامعه

«لاعذّبنّ کلّ رعیّة فی الإسلام اطاعت اماما جائرا لیس من الله عزّ و جلّ و ان کانت الرّعیّة فی اعمالها برّة تقیّة و لأعفونّ عن کلّ رعیّة فی الإسلام اطاعت اماما هادیا من الله عزّ و جل و ان کانت الرّعیّة فی اعمالها ظالمة مسیئة». حاصل، اینکه اگر دستگاه مدیریت جامعه، صالح و سالم باشد، خطاهاى متن جامعه، قابل اغماض است و در مسیر جامعه، مشکلى به وجود نخواهد آورد. اما اگر مدیریت و رأس جامعه، از صلاح و سلامت و عدل و تقوا و ورع و استقامت دور باشد، و لو در میان مردم صلاح هم وجود داشته باشد، آن صلاح بدنه‏ى مردم، نمى‏تواند این جامعه را به سرمنزل مطلوب هدایت کند. تأثیر رأس قله و هرم و مجموعه‏ى مدیریت و دستگاه اداره‏کننده در یک جامعه، این‏قدر فوق‏العاده است. [1]

---

[1] . 20/4/1369 بیانات در دیدار با مسئولین و کارگزاران نظام

اشتراکات لفظی تفکر اسلامی با تفکر غربی

 این مفاهیمى که گفته شد- مفهوم عدالت، مفهوم آزادى، مفهوم تکریم انسان- با معانى اسلامىِ خودش مورد نظر ماست، نه با معانى غربى خودش. آزادى در منطق اسلامى معنائى دارد، غیر از آن معنائى که آزادى در منطق غرب دارد. تکریم انسان، احترام به انسان، ارزش دادن به انسانیتِ انسان در مفهوم اسلامى مغایر است با این مفهوم در معناى غربى و تلقى غربى. یکى از مشکلات ما در طول این سالها این بوده که افرادى آمده‏اند مفاهیم اسلامى را با مفاهیم غربى ترجمه کرده‏اند، حرفهاى غربى‏ها را تکرار کرده‏اند، دنبال تحقق آنها بودند؛ در حالى که انقلاب اسلامى براى این نیست. آزادى غربى در زمینه‏ى اقتصاد، همین مطالبى است که مى‏بینید؛ همین «اقتصاد آدام اسمیتى» و رسیدن به این وضع دیکتاتورى اقتصادى موجود دنیا، که الان دارد انحلال و فروریختگى خودش را بتدریج نشان میدهد. مراد ما از آزادى که این نیست. آزادى انسانى به معناى آزادى اخلاقىِ بى‏بندوبارىِ فرهنگىِ غربى نیست. ما نباید براى اینکه خودمان را در چشم غربى‏ها شیرین کنیم، دم از حرفى بزنیم که آنها میزنند؛ که حرفِ غلط است، باطل است و امروز دارد بطلان خودش را نشان میدهد. ما از احترام به انسان، احترام به زن حرف میزنیم؛ این نبایستى اشتباه بشود با آنچه که در غرب در زیر این مفاهیم ترجمه میشود و گفته میشود و بیان میشود. مفاهیم اسلامى مورد نظر است؛ عدالت با معناى اسلامى خود، آزادى با معناى اسلامى خود، کرامت انسان با معناى اسلامى خود؛ که اینها همه در اسلام روشن است، مبیّن است. غربى‏ها هم براى خودشان یک حرفهائى دارند. در این زمینه‏ها، در این ارزشگذارى، راه آنها، راه کج و منحرفى است.... پس منظور ما مفاهیمى است برگرفته‏ى از منطق اسلام و قرآن و آنچه که در معارف اسلامى است.

[1]

---

[1] (24/ 07/ 1390) بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه

حوزه و دانشگاه باید نسبت به سوالات اصلی نظام پاسخ گو باشد

یک سؤال این است که مسئله‏ ى پیرى و جوانى نظام چگونه قابل تحلیل است؟ هر موجود زنده ‏اى دوران جوانى‏ اى دارد، دوران پیرى‏اى دارد. وضع نظام اسلامى در این زمینه چیست و چگونه خواهد شد؟ آیا نظام اسلامى پیر خواهد شد؟ فرسوده خواهد شد؟ ازکارافتاده خواهد شد؟ براى اینکه چنین وضعى پیش نیاید، آیا راهى وجود دارد؟ اگر یک وقتى چنین حالتى پیش آمد، آیا علاجى براى آن متصور است و وجود دارد؟ اینها سؤالات مهمى است. این سؤالات باید در مراکز فکر و تصمیم‏گیرى و تصمیم‏سازى- عمدتاً در حوزه و دانشگاه- بین اصحاب فکر مطرح شود؛ باید روى اینها فکر شود، بحث شود؛ شما جوانها هم رویش فکر کنید.

[1]

---

[1] (24/ 07/ 1390) بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه

جایگاه انبیاء در پیشرفت های مادی بشریت

بشر منهاى تعالیم انبیاء حتّى پیشرفت مادى هم در این حدى که پیدا کرده، پیدا نمى‏کرد؛ چه برسد به تعالى معنوى و بهجت معنوى و آرامش و آسایش روانى که زمینه ‏ساز عروج اوست به معارج والاى ملکوتىِ انسان. راه سعادت انسان این است.

[1]

---

[1] (07/ 07/ 1387) بیانات در دیدار دانشجویان سراسر کشور

انقلاب؛ کیمیای دلها

انقلاب مثل یک کوره‏ى گدازنده است؛ تغییردهنده‏ى شکل و نظم عناصرِ موجودات است. انقلاب یک چنین حالتى است؛ مثل آنچه که قدیمى‏ها مى‏گفتند: اکسیر، کیمیا، که عنصر مس را به عنصر طلا تبدیل مى‏کند. این البته حالا ممکن است در ذهن بعضى‏ها افسانه به نظر برسد؛ افسانه هم نیست؛ واقعیت داشته و دارد. انقلاب یک چنین چیزى است؛ تغییردهنده است، دگرگون‏کننده است. این دگرگون‏سازى فقط در سطح مناسبات اجتماعى نیست، بلکه در درجه‏ى اول، در لایه‏ى درون انسانها و ذهنیت‏هاست. اولین تغییر، اینجا داده مى‏شود؛ در دلها.

[1]

---

[1] (07/ 07/ 1387) بیانات در دیدار دانشجویان سراسر کشور

با مسئولین دنیازده چگونه باید برخورد کنیم؟

به نظر شما با مسئولان رده‏بالاى دنیازده، چگونه باید برخورد کنیم؟

شما باید یک طور برخورد کنید، بنده هم طورى دیگر. دستگاه قضائى هم طور دیگر باید برخورد کند. به نظر من شما تا آنجایى که مى‏توانید، نصیحت کنید؛ «النّصیحة لأئمّة المسلمین». هرکسى را که احساس مى‏کنید دنیازده است، به هر طریقى مى‏توانید، نصیحت کنید و بدانید که نصیحت به‏هرحال مؤثّر است. ^[1]

---

[1] .بیانات در دیدار دانشجویان دانشگاه صنعتى امیرکبیر، 22/12/1379

باید در راه اسلام شب و روز نداشته باشیم

 توصیه‏ى من به شما جوانان این است: باید تلاش و کار کرد.

البته بنده در سنین شما که بودم که دوران مبارزه و دوران انقلاب بود شب و روز نداشتم. خدا را شکر مى‏کنم که دوره‏ى جوانى ما با تلاشِ دائم گذشت؛ اما الآن هم که سن من از شصت سال گذشته و جزو پیرمردها به حساب مى‏آیم، خدا را شکر مى‏کنم که هنوز هم آسایش و آرامشى براى خودم قائل نیستم. من دائم مشغولم و تا زنده باشم و بتوانم، همین‏طور کار خواهم کرد. توصیه‏ام به همه این است که مشغول باشند و کار کنند.

^[1]

---

[1] .  بیانات در دیدار دانشجویان دانشگاه صنعتى امیرکبیر، 22/12/1379

وظیفه ی مردم در برابر پرسش هایی که نسبت به نظام دارند یا می شنوند چیست؟

وظیفه‏ى شما چیه؟ وظیفه‏ى ما چیه؟ وظیفه‏ى شما دو چیز است؛ اوّل، قبل از تحقیق قضاوت نکردن و منتظر روشن شدن بودن. این یک. وقتى که درباره‏ى فلان مسأله راجع به امور سیاست اطلاع ندارید، کسى را هم پیدا نکردید دم دستتان که بیاید بایستد این‏جا و جواب بدهد، یا نامه نوشتید و جواب نگرفتید، از روى حدس و گمان قضاوت نکنید. این یک. و سؤال کنید تا روشن بشود.

دوم، وظیفه این است که اگر راجع به اشخاص، افراد یا مسائلى که ارتباط به اشخاص و افراد پیدا میکند، چیزى شنیدید که باز هم براى شما محقّق و ثابت نیست، این را دهن به دهن نگردانید. چون میشود شایعه و از قول پیغمبر اکرم صلى‏اللّه‏علیه‏واله، نقل شده است که فرموده‏اند:

«کَفَى المرءُ کِذْباً أنْ یحدثَ بِکُلّ ما یسْمَعُ»

براى دروغ‏گو بودن یک آدم همین کافى است که هر چه میشنود، نقل کند. این است دیگر. فرض بفرمائید که یک مرد سالم نجیبى کاسب سر این محل است. یک نفر مى‏آید میگوید آقا خبر دارى چى شد؟ میگوید، ها چى شده؟ میگوید آره، جوادآقا مثلًا شکر قاچاق میفروشد. خب [نامفهوم‏] شما میگوئید نه بابا، او هم میگوید نخیر این‏جورى است. شما میگوئید نه. آخر هم باور نمیکنید. بعد از او که جدا شدید، میرسى به رفیقت، میگوئى آره فلانى آمده بود میگفت جوادآقا شکر قاچاق میفروشد. به دومى میرسى، میگوئى شنیدم جوادآقا شکر قاچاق [میفروشد]. دست سوم و چهارم و پنجم که رسید، مسلّم میشود که جوادآقا شکر قاچاق میفروشد. یعنى شما به دست خودتان، بدون سوء نیت، بدون دشمنى با جوادآقا یک جرمى را بار گردن یک مسلمانى کردید. این هم وظیفه‏ى دوم.

شایعه را ضد انقلاب درست میکند، افراد ساده‏لوح و بى‏توجه آن را این‏جا آن‏جا منتقل میکنند. مثل بلاتشبیه مگس که میکروب را از جایى به جاى دیگرى منتقل میکند. گناه آن مگس از گناه آن میکروب مختصرى کم‏تر است؛ خیلى کمتر نیست.این وظیفه‏ى شماست.

---

[1] (06/ 04/ 1360) بیانات در جلسه پرسش و پاسخ در مسجد ابوذر تهران

انواع پرسش های مردم از نظام و مسئولین

سؤال‏ها سه نوع است؛ یک نوع سؤال‏هاى فکرى و ایدئولوژیک است راجع به اسلام، راجع به مقررات و احکام دینى. چون شعور مردم و فکر مردم پیشرفت‏ کرده، براى آنها سؤال مطرح میشود، میخواهند از اسلام چیزهاى زیادى را بدانند.

نوع دوم سؤالات مربوط به مسائل جارى کشور یا کلًا مسائل سیاسى است. میخواهند بدانند که سیاست دولت در زمینه‏هاى اقتصادى یا رفاهى یا تولیدى چیست، سخن‏گویان دولتى سرگرم کارند، نمیرسند همه‏ى سؤال‏هاى مردم را پاسخ بدهند. ضد انقلاب هم به‏شدت مشغول کار است؛ از کاهى کوهى میسازد و سؤال ایجاد میکند. در ذهن مردم ما- که خدا این مردم ما را یعنى همین شماها را حفظ کند و خیر بدهد و توفیق بدهد و از شما راضى باشد- این سؤال‏ها در ذهنشان مینشیند؛ لذاست که سؤال میکنند.

نوع سوم سؤال‏هاى مربوط به افراد است. آقا شما بابت نماز جمعه هر ماهى چهل هزار تومان میگیرید؟ هر هفته‏اى، یک روایت این است، چهل هزار تومان میگیرید؟ آقا، آقاى فلانى تو خانه‏ى عَلَم مینشیند؟ آقا، آقاى فلانى شرکت تولیدى دارد؟ کارخانه‏دار است؟ آقا، آقاى کلانترى وزیر راه داماد آقاى موسوى اردبیلى است؟ و از این قبیل سؤال‏ها که بنده که اصلًا دختر ندارم تا حالا، چند تا داماد براى خود من فقط پیدا شده و هر کسى که یک جایى پیدا میشود، اگر دختر است میگویند این دختر فلانى یا فلانى یا فلانى است، چند تا را اسم مى‏آورند. اگر مرد جوانى است میگویند این داماد آنهاست، در حالى که خداى متعال نه به ما دختر داده و نه هم داماد.

این سؤالات هم زیاد است، پس سه نوع ما سؤال داریم.

[1]

---

[1] (06/ 04/ 1360) بیانات در جلسه پرسش و پاسخ در مسجد ابوذر تهران

عمل به تکلیف؛ رفع موانع قطعیت آینده­

انطباق اراده با رضایت حقّ؛ تضمین قطعیت آینده­ی احتمالی

ما آینده را نمى‏شناسیم چگونه است و از آن خبر نداریم. همه چیز مبتنى بر حدس و تحلیل است. گذشته، عینیات و حسّیات ماست و وجود ما با همه‏ى شراشر حیاتش، آن را درک و لمس کرده است؛ ولى ما آینده را به حدس درمى‏یابیم. درعین‏حال، این حدس آمیخته به اراده‏ى ماست؛ یعنى ما اجازه نمى‏دهیم که آینده، جداى از اراده و خواست ما، به جهتى حرکت کند. ما مى‏خواهیم اراده‏ى خود را در آینده دخیل کنیم. این هم خاصیت انسان مؤمنِ باهدف است. اگر هدفى داریم و اگر مشخص است که کجا مى‏خواهیم برویم و اگر تصمیم بر رفتن داریم، پس آینده قابل حدس است و این حدس، ناشى از اراده‏ى ما مى‏باشد.

ما در این راه حرکت خواهیم کرد و البته، در بین راه ممکن است حوادثى پیش بیاید و عوارض و آفات و مشکلاتى عارض بشود. همین‏هاست که یقین را به حدس تبدیل مى‏کند. اگر احتمال این حوادث نبود، وقتى اراده داریم و مى‏خواهیم و مى‏دانیم به کجا مى‏رویم، در آن صورت به یقین مى‏رسیدیم؛ اما چون احتمالاتى هم وجود دارد، به حدس تبدیل مى‏شود. پس، در تکوین حدسى که نسبت به آینده مى‏زنیم، اراده‏ى ما دخیل است. من مى‏گویم این اراده را بایستى آن‏چنان قرار بدهیم که احساس کنیم موجب رضاى خداست. طبعاً حدس ما هم، این خواهد بود. [1]

---

[1] (18/ 05/ 1368) بیانات در مراسم تودیع هیئت دولت